GÜNDEME BAKIŞ - İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer; ‘Başka Tarım Mümkün’ başlıklı tarım politikalarına hükümet eliyle darbe vurulduğunu öne sürmüştü. Soyer, “Kooperatiflerimizden ürün alımımız Sayıştay kararıyla durduruldu! Beş yıldır yolumuza çok taş koydunuz. Kötülük yumaklarınız büyüdü büyüdü öyle bir hale geldi ki iş şimdi köylülerimizi, üreticilerimizi rızkından etmeye geldi” demişti.
İŞTE O RAPOR
Sayıştay'ın o raporuna Gündeme Bakış ulaştı. “İstisna kapsamında olmayan alımların ihale yapılmaksızın gerçekleştirilmesi” başlıklı bulguda şu ifadelere yer verildi:
“4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun istisnaları düzenleyen 3'üncü maddesinin (a) bendindeki şartlar oluşmadığı halde, bazı mal alımlarının bu kapsamda değerlendirilerek ihalesiz gerçekleştirildiği görülmüştür. Söz konusu Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde, Belediyelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği düzenlenmiştir. Yine aynı Kanunun "Temel ilkeler" başlıklı 5'inci maddesinin birinci fıkrasında, idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerinde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güveninirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakta sorumlu olduğu ve açık ihale usulü ile belli istekliler arası ihale usullerinin temel usullerden sayıldığı, diğer ihale usullerinin ise kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabileceği hükme bağlamıştır. Dolayısıyla kanun kapsamında olan belediyelerin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ilgili kanun hükümlerine göre ihale edilmesinin esas olduğu vurgulanmıştır.
İHALESİZ SATIN ALMA MÜMKÜN AMA…
Ancak, mezkur Kanun’nun "İstisna" başlıktı 3'üncü maddesinde, mal ve hizmet alımları le yapan işlerinden hangilerinin Kanun kapsamı dışında olduğu belirtilmiş olup maddenin (a) bendinde, "Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği işlemek değerlendirmek, iyileştirmek veya satın almak üzere doğrulan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden ve köylülerden yapılacak hizmet almları...) ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tabi değildir, hükmüne yer verilmek suretiyle tarım ve hayvancılıkla ilgili ürünlerin doğrudan üreticilerden veya ortaklarından ihalesiz olarak satın alınabilmesi mümkün kılınmıştır”
Yukarıdaki hükme göre doğrudan üreticilerden veya ortaklarından kapsamında alım yapabilmek için; Tarım ve hayvancılık faaliyetine konu bir ürünün satın alınması. Alımı yapacak kuruluşun söz konusu ürünleri işlemeye, değerlendirmeye, İyileştirmeye veya satmaya mevzuatının müsaade etmesi ve ürünlerin bu amaçlarla alması gerekmektedir. Yapılan incelemede idarenin, işlemediği, değerlendirmediği, iyileştirmediği veya satmadığı doğrudan ihtiyaç sahibi ailelere dağıttığı çay, sofralık siyah zeytin, bardak yoğurt, bardak ayran, bal gibi çeşitli gıda malzemeleri ile İzmir il sınırları içinde 1-5 yaş arası çocuklara dağıtılmak üzere süt alımlarını ihale yapmaksızın 4734 sayılı Kanun'un 3'ünci maddesinin (a) bendi kapsamında gerçekleştirdiği tespit edilmiştir.
‘İHTİYAÇ SAHİPLERİNE DAĞITILAN ÜRÜNLER İSTİSNA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEMEZ’
İdare tarafından ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere satın alınan ürünlerin istisna kapsamında değerlendirilebilmesi için ürünün tarım ve hayvancılık faaliyetine konu bir ürün olması yeterli olmayıp İdarenin bu ürünleri satın alırken işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak amacının bulunması, mevzuatının da idareye bu işleri yapma görev ve yetkisini vermiş olması gerekmektedir. Ancak söz konusu ürünlerde idarenin herhangi bir işlem, değerlendirme, iyileştirme yapmadığı ve sosyal yardım amacıyla paketlenmiş dağıtıma hazır halde olan ürünleri satın aldığı göz önünde bulundurulduğunda alımın istisna kapsamında değerlendirilemeyeceği görülmektedir”
İYİ BİR HİZMET AMA…
Sayıştay’ın konuyla ilgili sonuç bölümünde şu ifadelere yer verildi:
“Kamu idaresi cevabında yapılan işlem ilgili mevzuatla ilişkilendirilerek anlatılmıştır. Şüphesiz kooperatiflerden alımların yapılması ve alımı yapılan ürünlerin ilgili kişilere verilmesi iyi bir hizmet olmakla birlikte, bunun Kanuna uygun yapılması önemlidir. Bu bağlamda kooperatiflerden doğrudan yapılan alımların 4734 sayılı Kanun'un 3/a maddesi kapsamına girip girmediğinin incelenmesi önem arzetmektedir. Açıklığa kavuşturulması gereken husus yapılan alımların 4734 sayılı Kanun'un 3/a maddesi kapsamına girip girmediğidir. Yukarıda ilgili mevzuat açıklandığı için tekrar etmeye gerek olmadığı, tablolarda belirtilen alımların kooperatiflerden sosyal yardımı amacıyla paketlenmiş dağıtıma hazır halde olan ürünler olarak alındığı ve bu alımların da istisna kapsamına girmediği kanaatine varılmıştır. İdare tarafından yapılan söz konusu mal alımlarının 4734 sayılı Karma İhale Kanunu'nun "İstisnalar" başlıklı 3-a maddesi kapsamında olmaması nedeniyle, Kanun'un 5'inci maddesinde belirtilen rekabet, eşit muamele, güvenilirlik ve kamuoyu denetimi gibi temel ilkelere uygun olarak ihale usulü ile yapılması gerekmektedir”
