Derinleşen ekonomik kriz ve yüksek enflasyon yurttaşın alım gücünü her geçen gün eritirken girdi maliyetleri yükselen esnaf işyerinin kapısına kilit vurmaya başladı. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre, 2023 yılında Türkiye’de 111 bin 576 esnaf kepenk kapattı. İzmir’de ise 7 bin 345 esnaf ekmek teknesini kapatmak zorunda kaldı. Kentte ayda ortalama 612 esnaf dükkânını kapatmak zorunda kaldı.
PANDEMİ DÖNEMİNİ GEÇTİ
Ege Bölgesi’nde de durum iç açıcı değil. İzmir dışında bölgede ekonomisi ile güçlü Manisa’da 3 bin 219, Aydın’da 2 bin 766, Balıkesir’de 2 bin 757, Muğla’da 2 bin 319, Denizli’de 1650 ve Çanakkale’de de 1561 olmak üzere toplam 21 bin 617 esnaf 2023’te işyerini kapatmak zorunda kaldı. Yani 2023 yılında Ege Bölgesi’nde ortalama her ay 1800 esnaf kepenk indirdi. TESK verilerine göre, ekonomik kriz, COVİD 19 pandemisini de geçti. Pandeminin ilk yılı olan 2020’de Ege Bölgesi’nde 15 bin 428 işyeri kapanırken vakaların pik yaptığı ve ev kapanmaların en çok olduğu 2021’de bu rakam 15 bin 292 oldu. Pandemiye alıştığımız ve sokağa çıkma yasaklarının sonlandırıldığı 2022’de bu rakam 19 bin 74 olurken 2023’te 21 bin 617’ye çıktı. Pandemi döneminde İzmir’de 2020’de 4 bin 959, 2021’de 5 bin 288, 2022’de de 6 bin 460 esnaf kepenk indirdi. Aynı şekilde Manisa’da da 2020’de 2 bin 461, 2021’de 2 bin 343, 2022’de de 2 bin 766 esnaf iflas bildirimi yaptı. Aydın’da 2020’de 2 bin 62, 2021’de 1892, 2 bin 368 esnaf kapattı. Balıkesir’de de durum değişmedi 2020’de 1961, 2021’de 1888, 2022’de de 2 bin 522 işyeri kepenk indirdi. Muğla’da da 2020’de 1637, 2021’de 1613, 2022’de 2 bin 109 esnaf ekmek teknesini kapattı. Tekstil sektörünün merkezi Denizli’de ise 2020’de 1207 esnaf kapatırken, 2021’de 1153, 2022’de de 1444 işyeri kapandı. Çanakkale’de ise 2020’de 1141, 2021’de bin 115, 2022’de ise 1405 esnaf kepenk indirdi.
GİRGİN: SIKINTI BÜYÜK
İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, pandemiden bu yana taşıdıkları borç yükünü hafifletemeyen esnafın ekonomik krizle daha da zor duruma düştüğünü anlatarak “En büyük sıkıntımız giderlerin inanılmaz derecede artması. Asgari ücretten tutun diğer bütün ürünlerin artışı çok fazla. Vergi oranları ve kiralar inanılmaz derecede yüksek. Meskenlerde yüzde 25 sabit yapıldı ama işyerleri için de bir dilim belirlenmedi. Özel mülk sahipleri ister istemez kendi mülklerine zam yaparken devletin bazı kurumları yüzde 300, 400’leri bulan zamlar yaptı. Esnaf iki yıl önce 6 bin lira ödediği dükkânı için geçen yıl 24 bin ödedi, bu yıl da 60 bin lira ödüyor. Çarşıda 75 metrekare alan dükkâna 75 bin lira kira isteniyor. Esnafın öyle bir geliri yok ki. Sattığı ürünün üzerine koyma, müşterilerden alma şansı da yok. Gelir gelmiyor, buradan da başka bir yere de taşınamıyor. Kapanıyor. Hep fedakârlığı biz yapıyoruz, indirimi, pazarlığı biz yapıyoruz. Tüketicinin alım gücüne kadar hep bizden fedakârlık isteniyor” diyerek esnafın zor durumda olduğunu söyledi. (Yusuf Körükmez / Cumhuriyet)
