Alkol, insanlık tarihinde yalnızca bir keyif aracı değil, aynı zamanda sosyal, dini ve tıbbi ritüellerin vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Biranın 13.000 yıl önce Natufianlar tarafından üretilmesinden, Gürcistan’da bulunan dünyanın ilk şarap izlerine kadar, alkolün geçmişi medeniyetin kökleriyle iç içe.
1. Bira, İsrail (MÖ 11.000)
Dünyadaki en eski insan yapımı alkol kanıtı, günümüz İsrail'inde Hayfa yakınlarındaki Raqefet Mağarası’ndaki bir mezarlıkta keşfedildi. Doğu Akdeniz’de yaşayan avcı-toplayıcı bir grup olan Natufianlar burada gömülmüştü. Stanford Üniversitesi'nden araştırmacılar, mağarada bulunan 13.000 yıllık taş havanlardaki kalıntıları analiz ederek bira yapımına dair kanıtlar buldu.
2018 yılında Journal of Archaeological Science: Reports'ta yayınlanan bir makalede, Natufianların, topluluklarındaki ölen üyeleri onurlandırmak için yapılan ritüel şölenlerde bira ürettiği öne sürüldü. Stanford Üniversitesi'nden Çin arkeolojisi profesörü Li Liu, bu keşfin, alkol üretiminin tarımsal fazla üretimin bir sonucu olmadığını, kısmen tarımdan önce ritüel ve manevi ihtiyaçlar için geliştirildiğini gösterdiğini belirtti.
Ancak, Toronto Üniversitesi’nden Stephen D. Batiuk’a göre, Natufianların ürettiği bira, günümüzde içtiğimiz biraya hiç benzemiyordu; daha çok bir lapa ya da püre gibiydi.
2. Pirinç Birası, Çin (MÖ 7.000)
Çin'in Sarı Nehir Vadisi'ndeki Jiahu adlı Neolitik köyden çıkarılan erken dönem seramikler üzerinde yapılan kimyasal analizler, pirinç, bal ve meyveden (alıç meyvesi ve/veya üzüm) oluşan karışık fermente bir içeceğin üretildiğini ortaya koydu. Bu araştırmayı yürüten Pennsylvania Üniversitesi’nden moleküler arkeolog Patrick McGovern ve ekibi, 2004 yılında Proceedings of the National Academy of Sciences'ta yayımladıkları makalelerinde bu bulguların, eski Çin kültüründe alkolün önemli sosyal, dini ve tıbbi bir rol oynadığını kanıtladığını belirttiler.
Bu içki tam olarak neydi? İçeriğinde bal olduğu için bazıları bunu bal şarabına benzetirken, pirinçle yapıldığı için sake olarak düşünenler de oldu. Ancak Batiuk, bu içeceği bir şarap türü olarak görmek yerine daha çok bir tür karışım ya da "cadı iksiri" olarak nitelendirdi.
3. Şarap, Gürcistan (MÖ 5.980)
Gürcistan’ın Tiflis kenti yakınlarında kazılan iki arkeolojik alanda bulunan ve MÖ 5.980'e tarihlenen büyük toprak kaplarda, üzümlerden yapılmış geleneksel şarap kalıntılarına rastlandı. Araştırma ekibi, Proceedings of the National Academy of Sciences'ta 2017 yılında yayımladıkları çalışmada, şarabın, toplumun farklı sosyal sınıflarında yaygın olarak tüketildiğini ve sıradan çiftçiler tarafından üretildiğini ortaya koydu.
4. Chicha, Güney Amerika (MÖ 5.000)
Güney Amerika’nın And bölgesinde MÖ 5.000’e tarihlenen erken dönem çanak çömleklerin, chicha adı verilen bir içkiyi taşımak ve depolamak için kullanıldığı düşünülüyor. Chicha, fermente edilmiş mısır, manyok, yabani meyveler, kaktüs ve patates gibi malzemelerden yapılıyordu. İnkalara ve dönemin diğer uygarlıklarına göre kutsal sayılan mısır, hem para birimi olarak hem de bu içkinin üretiminde kullanılıyordu.