Halime ERDOĞAN / GÜNDEME BAKIŞ - İzmir Ekonomi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin ardından Türkiye'nin gündemine oturan binaların depreme dayanıklılığına ilişkin merak edilen soruları yanıtladı.
"BİNANIN ÇELİK OLMASI DEĞİL DOĞRU YAPILMASI KORUR"
Depreme karşı çelik bina algısının yanlış bir algı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Kozanoğlu, "Çelik metreküpünün ağırlığı betonunkinden 3 misli daha fazladır. Dolayısıyla çelik yaptığınızda bina hafiflemiyor ve bina kuvvetlenmiş olmuyor. Bugün artık bütün gökdelenler bile çelik değil betonarme yapılıyor. Çünkü ikiz kulelerin yıkımından sonra çeliğin yangına karşı hassasiyeti nedeniyle çelikten vazgeçildi. Depremde yıkılmayan bina yangından inecek aşağıya. Zaten binaların yıkılmasına sebep betonarme olması değil, yanlış yapılması. Yani siz çelikten binayı da, ahşaptan binayı da, betonarmeden binayı da yanlış yaparsanız yıkılır. Binanın doğru ellerde, doğru insanlar tarafından yapılması lazım. Yaptığınız her yanlışlık, malzeme ne olursa olsun binayı riske sokar" dedi.
"GÜÇLENDİRMEYE İNŞAAT MÜHENDİSLERİ KARAR VERİR"
Bina güçlendirmesinin nasıl yapılacağını anlatan Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, "Bu işi yapan Bakanlık tarafından tescillenmiş, lisanlı firmalar var. Güçlendirme eski binalara da yapılabilir, yönetmelikten sonradan yapılmış fakat depremlerde hafif hasar görmüş yeni binalara da yapılabilir. Bu inşaat mühendisleri tarafından verilecek bir karar, başka hiçbir mühendis buna karar veremez" ifadelerini kullandı.
"BETONARME HESABI YENİDEN YAPILIR"
Prof. Dr. Kozanoğlu açıklamasını şöyle sürdürdü:
Bununla ilgili hak sahipleri bir araya gelirler, binayı güçlendirmeye karar verirler. Yetkin, lisanslı bir firmaya müracaat ederler, binadan karot alınır, demirlere bakılır, binanın projesi varsa proje tam olarak uygulanmış mı, kolon kesilmiş mi kesilmemiş mi yerinde bakılır. Binanın mevcut durumuna göre, proje ve laboratuvarın verdiği beton ve mevcut demirlere göre çünkü bazen projedeki demir eksik koyulmuş olabiliyor, betonarme hesabı yeniden yapılır. Hangi noktalarda deprem etkili oluyor, bunlar tespit edilir. Tabi önceden zemin cinsinin belli olması lazım, zemin etüdü gerekebilir ya da yakın mesafedeki bir zemin etüdü kullanılabilir. Bu şekilde bir proje çalışmasından sonra ne şekilde güçlendirileceğine inşaat mühendisi karar verir. Ardından da hak sahiplerine teklif sunar.
"MALİYETİN YÜZDE 40'INI AŞIYORSA EKONOMİK SAYILMAZ"
Bir güçlendirme maliyeti çıkar, bu maliyet binanın maliyetinin yüzde 40'ını aşıyorsa ekonomik sayılmaz ama daha düşük maliyetlerde bir güçlendirme çıkarsa, kat maliklerine de uygun gelirse fiyat, güçlendirme yoluna gidilir. Güçlendirmenin cinsine göre bazen insanların evlerini boşaltmaları gerekir, hafif bir güçlendirmeyse evlerini boşaltmadan bu güçlendirmeyi gerçekleştirebilirler.
"FAY HATTININ ÜZERİNE BİNA YAPILMASINA SICAK BAKMIYORUM"
İzmir Ekonomi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, "Fay hatlarının üzerine sağlıklı konut yapılabilir" ve "Fay hatlarını üzerine konut yapılmamalıdır" tartışmalarının sorulması üzerine ise, "Bu kadar arazi varken neden fay hattının üzerine bina yapalım ki! Fay hattının üzerine arazi yapmak, hiçbir yerde bina yapacak arazi kalmadıktan sonra masaya yatırılacak bir konu. Bu kadar arazimiz var, burada tabi ki tarım arazilerden bahsetmiyorum, inşaata açılabilecek arazilerimiz var, bunlar varken neden fay hattının üstüne yapılsın. Böyle bir riski almak doğru değil. Fay hattının üstüne bina yapma konusu benim sıcak bakmadığım bir konu. Diğer arazileri kullanmak ilk etapta en mantıklı iş olarak geliyor bana" yanıtını verdi.
