Hale Halime YILDIRIM / GÜNDEME BAKIŞ - İzmir Fırıncı Esnaf Odası Başkanı Kemal Sırtı, sektörde yaşanan zamlar, işçilik sorunu, kayıt dışı üretim, Halk Ekmek uygulaması ve mesleğin geleceğine dair dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
“KİMSE ZAMMIN NEDENİNİ SORMUYOR!”
İzmir Fırıncı Esnaf Odası Başkanı Kemal Sırtı, kamuoyunda sık sık tartışılan ekmek zammı gündemine dair çarpıcı açıklamalarda bulundu. Fırıncıların yalnızca zam yaptıklarında hatırlandığını ve eleştirildiğini vurgulayan Sırtı, yaşanan maliyet artışlarını ve sektördeki darboğazı detaylarıyla anlattı. “Fırıncılık sektörü sadece zam olduğu zaman akla geliyor ama bu zamların nedenini kimse sormuyor,” diyen Sırtı, ekmeğe zam taleplerinin sebeplerini şu sözlerle ifade etti:
“12,5 liralık ekmeğin una yüzde 26, mayaya yüzde 86, suyun metreküpüne yüzde 48, akaryakıta yüzde 46, işçiliğe yüzde 55, diğer giderlere yüzde 1,75 zam geldi. Bunlar Ocak ayı verileri, bugün değil. Biz kendimizi tutabildiğimiz kadar tutuyor, bıçak kemiğe dayandığında zam talep ediyoruz. Ama halk bizi günah keçisi ilan ediyor.”
“İŞ VAR, ÇALIŞACAK İNSAN YOK”
Sektörün en büyük sorunlarından birinin işçi bulamamak olduğunu vurgulayan Sırtı, “Biz işçilerimize asgari ücretin 2-3 katını veriyoruz ama ne usta bulabiliyoruz ne çırak. Bütün fırıncılar aileleriyle birlikte çalışıyor” dedi.
“GENÇLER MASA BAŞI İŞ İSTİYOR”
Eğitim sistemine de eleştiriler yönelten Sırtı, “Gençler beyaz yakalı, masa başı işler istiyor. Ama bu ülkenin fırıncıya da ihtiyacı var. Bence ülkemizde işsizlik yok, iş çok ama çalışacak kimse yok” dedi. Ege Üniversitesi’nde fırın kurarak mesleki eğitim verdiklerini belirten Sırtı, kursiyer bulamadıklarını da sözlerine ekledi.
“KAYIT DIŞI EKMEK ÖNLENMELİ”
İzmir’de kayıt dışı üretim yapan ve denetlenmeyen tezgahlara da tepki gösteren Sırtı, “Adam 50 metrekare dükkanda ruhsatsız ekmek üretiyor. Pazarda, sokak aralarında arabalarla ekmek satılıyor. Ruhsatı yok, vergisi yok, SGK’sı yok. Belediyelere şikayet ediyoruz, dönüş alamıyoruz. Halkın sağlığı ile oynanıyor,” dedi. Pazarda branda üzerine konmuş ekmeklerin bile satıldığını belirten Sırtı, zabıtanın “işgaliye parasını alıyorum” diyerek müdahale etmediğini söyledi.
“FIRINLAR YÜZDE 30 KAPASİTEYLE ÇALIŞIYOR”
İzmir genelinde 657 fırın bulunduğunu belirten Sırtı, bu fırınların yüzde 30 kapasiteyle çalıştığını ifade eetti. Sırtı, “9 – 10 kişiyle 2 bin 500 ekmek çıkartıyorum. Ama aynı kadroyla 10 bin ekmek üretebilsem maliyetim düşer. Bu da kayıt dışı üretimin bizi nasıl etkilediğini gösteriyor” dedi.
“YÜKSEK KİRALAR SEKTÖRÜ ZORA SOKUYOR”
Yüksek kiraların da sektörü zora soktuğunu söyleyen Sırtı, “Ocak ayında ekmeği 12,5 lira yaptık ama 30 bin TL olan kira 130 bine çıktı. Sahil bölgesinde 500 bin TL kira ödeyen fırıncı var ama ekmek fiyatı her yerde aynı” dedi.
“MESLEK TÜKENİYOR, FIRINLAR KAPANIYOR”
Ruhsat devrinin kaldırılmasının sektöre büyük zarar verdiğini belirten Sırtı, “40 sene bu işi yapmış bir fırıncı yaşlanınca işini devredemiyor. Çocukları da yapmak istemeyince kapatmak zorunda kalıyor. Bu yüzden 300’e yakın fırın kapandı,” dedi. Ruhsat devri için Bakanlığa dosya sunduklarını da sözlerine ekledi.
“HER GÜN 300 BİN EKMEK İSRAF EDİLİYOR”
İzmir’de günde yaklaşık 5 milyon ekmek üretildiğini belirten Sırtı, bunun 300 bininin israf edildiğini açıkladı: “Hangi çöpü açsanız poşet içinde ekmek bulursunuz ama et, süt, pasta göremezsiniz. Ekmek çok ucuz kalıyor. Tarım İlçe Müdürlüğüyle kalan ekmeklerin değerlendirilmesine dair kitap çalışması yapacağız.”
“ASKIDA EKMEK GELENEĞİMİZ DEVAM EDİYOR”
Askıda ekmek uygulamasının önemine de değinen Sırtı, “Her fırıncı günde ortalama 100 ekmek ücretsiz verir. Vatandaş parasını verip askıya bırakıyor, ihtiyacı olan da alıyor. Bu uygulama suistimal edilmesin diye mahalle fırınlarımız dikkatli davranıyor” dedi.
“HALK EKMEKTE KART SİSTEMİNE GEÇELİM”
İzmir’deki Halk Ekmek büfelerine dair de konuşan Sırtı, “Fırınların dibine Halk Ekmek büfeleri kuruluyor. Bu esnafla rekabettir. Biz Halk Ekmek’e karşı değiliz ama uygulama kötü. Lüks araçla gelip Halk Ekmek’ten alan var. Kart sistemine geçilsin, gerçekten ihtiyacı olan alsın. Ekmeğin dörtte birini biz üstlenelim dedik. Özgür Özel bu projeyi çok beğendi. Cemil Tugay Başkan’dan da randevu bekliyoruz” dedi.
“FIRINCI DA TATİL YAPMAK İSTİYOR”
Sektörde izinsiz çalışmanın da büyük bir sorun olduğunu vurgulayan Sırtı, nöbetçi fırın sistemi kurmak istediklerini ve bu konuda Bakanlığa başvurduklarını söyledi. Sırtı, “Bizim de haftada bir gün tatil yapmaya hakkımız var ama işçi yok, olanlar da fazla çalışıyor" dedi.
“KDV MAĞDURİYETİ GİDERİLMELİ”
Son olarak vergi konusundaki sıkıntılara da değinen Sırtı, “Fırında masa-sandalye varsa KDV yüzde 10’a çıkıyor. Bize masa-sandalye kaldırın deniyor ama biz orada oturuyoruz, soluklanıyoruz. Ceza kesiliyor, bu yanlış,” diyerek sözlerini tamamladı.