EÜ Gözlemevi Müdürü Doç. Dr. Hasan Ali Dal'ın yürütücülüğünü yaptığı 'Farklı Kütlelerden Manyetik Aktif Yıldızların Flare Doyum (Saturasyon) Seviyesinin, Yıldız Evrim Sürecinde Dönme Dönemine Göre Değişimi' isimli proje TÜBİTAK- ARDEB 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu.
"Astronomi ve Astrofizik alanında yıldız aktivitesi alanında yapılan çalışmalar, güneşin sergilediği Güneş Aktivite Çevrimi'nde son dört çevrimin genliğinin düştüğünü gösteriyor. Güneş Aktivite Çevrimi, kısaca güneş yüzeyinde gözlenen leke sayısının zamanla değişimi ile ortaya çıkar" diyen proje yürütücüsü Doç. Dr. Hasan Ali Dal, Güneş Aktivite Çevrimi'nin tam belirlenemez durumunun son dört yüz yıl içerisinde birçok kez kendini ortaya koyduğuna dikkati çekti.
'DİĞER YILDIZLARLA DA TEST EDİLMESİ GEREKİYOR'
Doç. Dr. Dal, sözlerini şöyle sürdürdü: "Dolayısıyla, her birinin uzunluğu 11 yıl olan Güneş Aktivite Çevrimi'nin dışında güneş sanki başka bir döngüsel davranışa da sahip gibi görünüyor. Bu nedenle 2018 yılında, daha henüz şu anki çevrim başlamadan önce bu konuda bir doktora çalışması başlattık. Üniversitemiz Fen Bilimleri Enstitüsü öğrencisi Ezgi Yoldaş bu konuda son 45 yıllık veriyi analiz ederek, güneş yüzeyinde her 11 yılda aktivite yapıları artıp azalsa da bu aktivite yapılarında enerji salınımın üst seviyesinin yaklaşık 30 yıllık başka bir çevrime daha sahip olduğunu ortaya koydu. Üniversitemizde yürütülen ve Türkiye'de ilk kez yapılan böylesine bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkan bu bulgunun diğer yıldızlarla da test edilmesi gerekiyor. Bu nedenle, desteklenmeye uygun bulundu."
'HER BULGU ÜLKELERE ÇOK BÜYÜK EKONOMİK GETİRİ SAĞLAYACAK'
Daha istikrarlı aktivite tahminleri ve uzay havası tahminleri yapılabileceğini dile getiren Doç. Dr. Dal, "Bu proje ile güneşte gözlenen değişimlerin yıldızlardaki benzerleri de değerlendirilip, yıldızların bu aktivite değişimlerinde etkin olan sürecin ne olduğu belirlenecek. Dolayısıyla da güneşin tahminlerin dışına çıkan davranışları açıklanıp, daha doğru ve daha istikrarlı aktivite tahminleri ve uzay havası tahminleri yapılabilecek. Tahminlerin yanlış yapılması hemen her yıl ülkelere milyarlarca dolar ekonomik kayıplar yaşatırken, devre dışı kalan haberleşme ve enerji nakil hatları nedeniyle doğrudan toplumsal yaşama da gözle görünür etkileri oluyor. Bu nedenle, Güneş Aktivite Çevrimi'ne dair tahminlerin doğruluk seviyesini artıracak ve bilinmeyen, gizli kalmış her bulgu ülkelere çok büyük ekonomik getiri sağlayacak" dedi.
EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje ekibini makamında ağırlayarak başarılar diledi. EÜ'nün güçlü bir Ar-Ge ve inovasyon altyapısı ile bilim üretme ekosistemine sahip olduğunu vurgulayan Rektör Prof. Dr. Budak, "Cumhuriyetimizin ikinci asrını 'Türkiye Yüzyıl'ını Türk bilim yüzyılı yapma vizyonumuza hazırladıkları proje ile katkı veren ekibimizi tebrik ediyorum" diye konuştu.(DHA)
