Açıklamalarda bulunan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “Geçen yıl ağustos ayında ilk defa konut alacaklar için düşük faizli kredi desteğinden söz edilmişti. Hükümet kanadında özellikle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafında bu kampanyanın destekleneceğini çok fazla görmedik.
‘KONUT SATIŞLARI CİDDİ DÜŞÜŞ GÖSTERDİ’
Aslında şu anki genel piyasaya baktığımızda konut satışları ciddi bir düşüş gösterdi. Geçen yılın aynı dönemine göre konut satışlarının yüzde 15 seviyesinde azaldığını söyleyebiliyoruz. Bunun en etkili unsurlarından bir tanesi toplam konut satışları içerisinde yüzde 5’e kadar gerileyen ipotekli satışlar diyebiliriz.
‘MÜTEAHHİTLER ÜRETİMLERİ YAVAŞLATTI’
İpotekli satışlarda yoğun düşüş inşaat sektöründe konut üretimi yapacak müteahhitleri de oldukça etkiliyor Birçok müteahhit ya yeni projelerini durdurmuş durumda ya da bu kapsamda aslında mevcut projeleri inşa ediyorlarsa da üretim kısmını yavaşlattılar diyebiliriz. Bu düşüşün önemli etkilerinden biri olarak inşaat üreticilerinin bir şekilde desteklenecek paketlerinin devamının sağlanması önemli bir ihtiyaç gibi duruyor.
‘KREDİ HACMİ CİDDİ ANLAMDA DÜŞMEYE DEVAM EDİYOR’
Kredilerin de önemli oranda daraltıldığını görüyoruz. BDDK tarafından açıklanan haftalık raporlarda konut kredi hacmi ciddi anlamda düşmeye devam ediyor. 438 milyar TL seviyesine kadar geriledi.
Mevduat faizlerinin mevcutta yukarı yönünün devam etmesi kişilerin gayrimenkul yatırımı tercihlerini etkiliyor. Bir yandan da barınma önemli bir kriz olarak karşımıza çıkıyor. Kiralık ve satılık daire arzının piyasada yeterince üretilemediği zaman bunun piyasada fiyatlarda yukarı yönlü etkilerini geçtiğimiz dönemlerde gördük.
‘1 MİLYON 400 BİN KONUTA İHTİYAÇ VAR’
Türkiye’de gerek boşanma gerek evlenme gerekse de nüfus artışı ile beraber 800 ile 1 milyon civarında yeni konut arzına ihtiyaç var. Kentsel dönüşümde deprem bölgesinde yapılan konutlar da baz alındığında bu sayının 1 milyon 350- 1 milyon 400 bin üretim hedefine ulaşması gerektiğini görüyoruz. Üretim tarafında istatistiklere baktığımızda düşüş devam ediyor.
KONUT KAMPANYADA FAİZ ORANI NE OLACAK?
Yeni dönem içerisinde sürdürülebilir bir mortgage sistemine ihtiyaç var. Faiz oranları şu anda özel bankalarda aylık olarak 2.85 seviyelerinde. Bu yıllık ve kümülatifte ciddi bir karşılığa denk geliyor. Bu rakamlar üzerinden tüketicilerin uzun vadeli borçlanması pek mümkün gözükmüyor. Beklenen oranlar aylık yüzde 1.50 seviyelerinde, belki vade 120 ay yerine daha uzun vade de olabilir.
KREDİ KAMPANYASINDA ŞARTLAR NE OLACAK?
İlk etapta üretimi desteklemek adına ilk kez ev alacak kişiler için bazı kriterlerle evlere kredi tahsisi açılabilir. Kredilerin olumsuz yönde kullandırılmaması amacıyla ek kriterler getirilebilir. Kişinin kendisi ve çocukları adına bir taşınmazının olmaması, belli bir süredir o ilde ikamet ediyor olması, aldığı konutu kiraya vermeyip o konutta oturma ile ilgili zorunluluklar getirilmesi gibi farklı başlıklarda düzenlemeler yapılabilir.
DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ PAKETİNİN FİYATLARA ETKİSİ OLUR MU?
Düşük faizli kredi paketi eğer sınırlı kullandırılırsa zaten konut fiyatlarının aşırı yükselmesine sebebiyet vermez, kullanım kısmı genişledikçe bu noktada rakamlar artabilir. Özellikle ikinci eve getirilen kredi kısıtlamaları nedeniyle konut satışlarının gittikçe zorlandığı bir piyasadayız diyebiliriz.
‘ENFLASYONA GÖRE FİYATLAR GERİYE GİTTİ’
Şu an için konut fiyatlarında genel anlamda bir artış yok ama enflasyona göre bu artışın olmaması fiyatların geriye gittiğinin göstergesidir. Bunu Merkez Bankası’nın konut fiyat endeksinden takip ediyoruz. Geçen ocak ayına yüzde 54 seviyelerinden başlayan konut fiyat endeksi reelde yüzde 10 seviyelerine kadar geriledi. Düşüş genel anlamda devam ediyor.
Artan inşaat maliyetleri, ocak ayından itibaren artacak olan işçi maliyetleri nedeniyle konut inşaat maliyetinde endeksin yüzde 100’ün üzerinde bir artış gösterdiğini görüyoruz. Bu da yeni inşaat üretimlerinin maliyetini oldukça yukarı çekiyor diyebiliriz.”