Nevra UÇKAÇ/İZMİR, (DHA)-İZMİR Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, fırtına, hortum gibi hava olaylarına bağlı yaşanabilecek risklere hatırlatıp, "Oturtma çatı sistemler maalesef pek kontrol edilmiyor. Çatı oturtuluyor fakat projede o çatının binaya bağlantı detayının mutlaka bulunması lazım. Bu detaya göre de bağlantının yapı denetim firmasından denetlenmesi lazım" dedi.
Uzmanlar son dönemde özellikle kış aylarında hortum ya da fırtına gibi hava olaylarının yaşanmasına bağlı oluşabilecek kazalara karşı uyardı. İEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, küresel ısınma nedeniyle deniz suyu sıcaklıklarının yükseldiğini, bazı hava olaylarının çoğaldığını özellikle Akdeniz Bölgesi'nde hortum ve fırtınaların arttığını kaydetti.
'PROJE AŞAMASINDA YAPILMASI GEREKENLER VAR'
Bu doğa olaylarının Türkiye'de de birçok yerde can kaybına neden olabildiğini anlatan Prof. Dr. Kozanoğlu, "2 sene önce bir su deposu uçtu. 16 yaşında bir gencimiz vefat etti. Geçen gün Mersin'de bir çatı uçtu, 24 yaşındaki gencimiz vefat etti. Dolayısıyla bütün bunların yaşanmaması için binaların proje aşamasında yapılması gerekenler var. 'Oturtma çatı' dediğimiz sistemlerde su depolarının kontrol edilmesi ve projeye önceden yazılması gerekiyor. Oturtma çatı sistemler maalesef pek kontrol edilmiyor. Çatı oturtuluyor fakat projede o çatının binaya bağlantı detayının mutlaka bulunması lazım. Bu detaya göre de bağlantının yapı denetim firmasından denetlenmesi lazım" dedi.
'SU DEPOSU VE KLİMA' UYARISI
Binaların çatısına yerleştirilen ağır su depolarının sayısı hakkında da uyarı yapan Prof. Dr. Kozanoğlu, "Birer tonluk su depoları, 20 dairelik bir binada, çatıda 20 ton yük demektir. Bunun da projede olması ve hesapların ona göre yapılması lazım. Klima sistemlerinde de bilhassa dış üniteler zaman içinde paslanıp yerinden çıkabiliyor. Bir rüzgarla insanların üstüne düşebiliyor. Binalarımız yükseldi. Yükselen binaların etrafında rüzgarlar girdaplar oluşturuyor. Bu girdaplar komşu binalarda alçak basınç oluşturup çatı uçmasına, su depolarının devrilmesine, klimaların yerinden çıkıp aşağıya düşmesine sebep olabiliyor. Bunların önceden projede merkezileştirilerek, mimari çizimlerden başlayarak olması gerekir. Ayrıca yapı denetim tarafından da denetlenmesi gerekir" diye konuştu.
'HORTUM İÇİN UYARI SİSTEMİ YOK'
Endonezya, Sri Lanka, Hindistan ve Tayland olmak üzere 14 Asya ülkesinde, 26 Aralık 2004'te yaşanan ve 20 metreyi bulan dev dalgalara neden olan tsunami felaketini hatırlatan Prof. Dr. Kozanoğlu, 225 bin kişinin yaşamını kaybetmesinin ardından tsunami uyarı sistemlerinin yaygınlaştığını söyledi. Prof. Dr. Kozanoğlu, "Günümüzde fırtına uyarı sistemleri var ama hortum için yok. Çünkü hortumlar ani oluşan, denizde meydana gelip karaya doğru yürüyen daha kısa mesafede büyük hasar oluşturan hava hareketleridir. Yapılarımızın bu afetlere hazırlıklı olması gerekir" dedi. Yapı stoğunun eski olduğu yerlerde bina yöneticilerinin almaları gereken önlemler olduğunu belirten Prof. Dr. Kozanoğlu, bakım ve denetimlerin önemine dikkat çekti.
'BİR YETKİ BELGESİ İLE BU İŞLER YAPILMALI'
Prof. Dr. Kozanoğlu, "Yöneticiler, bina ve tesisatların bakımından bir nebze sorumludur. Çatı zaman içinde periyodik kontrol edilmeli. İlerde can kaybına sebep olabilir, bu durumda işin hukuki boyutu başlar. Arabamızı senede bir bakıma götürüyoruz. Binalarımızın da senede bir kontrol edilmesinde yarar var. Çatıların yağmur inişleri tıkanabilir. Güvercinler ya da yapraklar inişi tıkayınca su taşkınları oluşup, binaların içine su girebilir. Elektrik tesisatı yangına sebep olabilir. Bu işlerin ehliyetli kişiler tarafından yapılması önemli. Klimacının elindeki ekipman paslanmaz olmalı. Düzgün malzemeler ile bu işler yapılmalı. Taksi şoförünün nasıl ehliyeti olması gerekirse çatıcı ya da klimacının da belli bir yetki belgesi ile bu işleri yapması gerekir. Bu arz talep meselesidir, halkımız bilinçlenip bunları isterse yerine gelir" diye konuştu. (DHA)