Hale Halime ERDOĞAN / GÜNDEME BAKIŞ - İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Haziran Ayı ilk meclis oturumuna İZBAN Yönetim Kurulu Üyesi Sönmez Alev'i davet etti. Tugay'ın "Ortaklığı bitirelim" çağrısı üzerine kentte yaşanan polemikler üzerine konuya ilişkin birçok noktanın açıklığa kavuşması gerektiğini dile getiren Tugay, 2020 yılı itibariyle yoğun olarak hissedilen ve sürekli artan enflasyon oranında biletlere zam yapılmadığını ancak TCDD'nin hat kirası ve elektrik bedelinde enflasyon oranı ve üzerinde İZBB'ye zam yaptığını açıkladı.
ALEV: "YOL BAĞLANTILARINI ALT VE ÜST GEÇİTLERİ İZBB YAPTI"
İZBAN Yönetiminde olan Sönmez Ali, "İZBAN'ın bir felsefesi var. 2 ortağın, 2 büyük gücün sinerjisinden oluşan, felsefesinde hoşgörü, işbirliği var. Yapım tarafı ve işletim tarafı var. İşletim tarafında İZBAN, yapım tarafında İzmir Banliyö Sistemi Geliştirme Projesi. Bu bir protokolle başladı. 2 büyük ortak, 1876'da kurulan ilk demir yolu hattı üzerinde günde 3000 kişinin taşınabildiği projeyi geliştirme sistemiydi amaç. Buna uygun olarak İzBB bu sistem üzerindeki tüm istasyonları yeniden yaptık, sadece 6 tanesi önceden kalan istasyondu, bunları da yenileyerek geliştirdik. 41 istasyon tamamlandı. Bunları İZBAN'da kullanılması şartıyla TCDD'ye devretti. TCDD'de de rayların bakımı, sinyalizasyon ve altyapının kurulmasını üstüne aldı. İzBB yol bağlantılarını, alt ve üst geçitleri, yaya geçitlerini yaptı. İzmir'e eser çıkarmış olmanın çabasıyla başlandı ve yürütüldü" dedi.
Alev şunları kaydetti:
"189 VAGONDAN OLUŞAN FİLOMUZ VAR"
2011'de bu proje devlet töreniyle açıldı. Zamanın Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, İzBB Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun katılımıyla açıldı. Bir genel seçimin hemen öncesinde olan bir açılıştı. İlk işletmeye 33 setle başladık. 2012'de 120 vagondan oluşan 40 set daha sözleşmesi imzalandı. Şu an 189 vagondan oluşan filomuz var.
"2017'DEN SONRA KIRILMA YAŞANDI"
2017'den sonra bir kırılım oldu. O dönemde bir grev yaşandı, ardından Pandemi, ekonomik sorunlar dönemi geldi. Tarife olumsuzlukları yaşanmaya başladı. Kuruluş felsefemizden uzaklaştık. İZBAN öylesine bir marka ki; 2 tarafta da 2 dev var, terazinin neresine dokunsanız 2 kefe birden oynuyor. Her yönden gündeme gelmeye başladı. Biz o tarihe kadar yönetimde taraf sözünü kullanmazdık. 8 kişiyiz, 4'ü İZBB 4'ü TCDD atamasıyla gelen bir yönetim.
"ORTA VE UÇ KISIMLARDAKİ YOĞUNLUK BİRBİRİNDEN FARKLI"
Kalabalık eleştirilerine baktığımızda, önemli olan erilebilir olmasıdır. Kapasite yüz ise 20 tane koltuk vardır. Araçlarımızın orta kısımları kalabalık olabiliyor, 210 metre uzunlukta araçlarımız ama biz yürümeyi sevmeyen bir toplumuz. Orta ve uç kısımlardaki yoğunluk birbirinden farklı.
"SARIDA GEÇİŞ YÖNTEMİYLE İŞLETİYORUZ"
Kapasite artırımına yönelik görüşler kapsamında sinyalizasyon sistemi bulunuyor. protokolümüzde bunun güncel ihtiyaçlara göre yenilenmesi görevi var TCDD'nin. Maalesef bu sistemimiz arızalı, bugün yarım saate varan gecikmeler yaşandı bu nedenle. Sistemin kapasitesi işletme kapasitemizi bile karşılamaktan zorlanan, sarıda geçiş yöntemiyle işletebildiğimiz bir sistem var. Bu ulusal bir hat, bu hatta birçok tren işletmesi var. Bunlardan herhangi birinin durması, arızalanması nedeniyle tüm trenler etkileniyor. Yolcularımız da bazen durakta bazen trende bekliyor. Bunları düzenleyebilmek için başta sinyalizasyon sistemi geliştirilmeli. Bu durum 2011 yılından beri gündemde ama Ankara - İzmir hızlı tren projesine bağandı, bu proje de sorunlu olduğu için sistem yenilenemiyor.
"KREDİ BORCUNUN ÖDENMESİNDE SIKINTI VAR"
Filo ihtiyacı... 12 dakikada bir işlem yaptığınız yerde 6 dakikada bir yapmanız için filonuzu 2'ye katlamanız gerekiyor. Sayın Başkanımız alınacak dedi ama bunu karşılayacak sinyalizasyon sistemimiz yok. Her şey zincirleme olarak birbirine bağlı. Her yerde ekonomik problem yaşanıyor. Şu anda İZBAN'da tarifelerin düşük kalmasından dolayı, işletmedeki maliyetlerimizin gelirlerimiz yüzde 50'sini karşılıyor. Trenlerin kredisi nasıl ödenecek, ciddi sorunlar yaşanıyor. Ek krediler alıyoruz. Ama borç büyüyor. Şu anda bu böyle devam ediyor. Sermaye artırımları işletme payının ödenmesine gidiyor. Yani kredi borcunun ödenmesinde sıkıntı var.
"EN ÇOK ELEKTİRK VE RAY KİRASI BEDELİ ARTTI"
Tugay'ın 2019'da gelir giderden daha fazlayken 2022'de ne oldu da gelir giderin bu kadar altında kaldı sorusunu yanıtlayan Alev, "Elektrik giderlerimiz arttı, TCDD hattına her yıl kira veriyoruz, bu kira her yıl enflasyon kadar artıyor, bilet fiyatlarımız ise enflasyon artmıyor. Elektrik parasını da rayların kirasını da TCDD alıyor" dedi.
TUGAY: "TCDD ENFLASYON ORANI ÜZERİNDE ZAM YAPTI"
Başkan Tugay, "Bu ekonomik krizde biz vatandaşın bilet fiyatını artırmayalım diye direnirken enflasyon oranında ve üzerinde TCDD bize zam yaptı. İZBAN neden zarar ediyor diye soranlar vardır, o yüzden buna dikkat çekmek istedim" ifadelerini kullandı.
"KREDİLERİMİZİN YAPILANDIRILMASI GEREKİYOR"
Alev açıklamalarına şöyle devam etti:
Vakıfbank'taki kredimizin yapılandırılması gerekiyor. 2 ortak oturduk ve ne yapılması gerektiğine baktık. Döviz kredimiz var burada TL'ye çevirip yapılandırmak istedik. Vakıfbank bize bir plan getirdi, 119 milyon dolarlık borcumuz yapılandırmayla 107,5 milyon dolara geliyordu. 7,5 milyon doları kapatın, 100 milyon doları yapılandırın dedi banka. Anlaşıldı ancak seçim öncesi Vakıfbank'ta biz kamu kurumlarını desteklemeyeceğiz, özeli destekleyeceğiz diye bir açıklama geldi. İş kilitlendi ve kaldı. Bu borcun bir şekilde yapılandırılması lazım. Bu borç şu an 120 milyon dolar, ödediğimizin üstünde bir büyümesi var. Bu ödemeleri konuşurken yeni tren almanın maliyetini de düşünmek gerekir.
YILDIZ: "SERMAYE ARTIRIMI YAPILDI MI?"
AK Parti Grup Başkanvekili Hakan Yıldız, 2020 yılından itibaren İzBB'nın sermaye artışı yapıp yapmadığını sordu. Yönetim kurulu üyesi Alev ise, sermaye artışlarının yapıldığını kaydederek, "2020 yılında bir sermaye artırımı tescil edilemedi, kredilerden dolayı bilançomuz o kadar bozuluyor ki; sermaye artırımında tescil makamı ilk ödemeyi yüzde 50 ödeyeceksiniz denildi. Bu her zaman yüzde 25'tir. Bu sebeple yapılamadı" ifadelerini kullandı.
71 MİLYONDAN 246'A MİLYONA ÇIKTI
Alev ise, "Elektrik giderlerimzi arttı ve biz TCDD'nin hattını kullanıyoruz ve bu kira her yıl enflasyon kadar artıyor. Bilet gelirleri enflasyon kadar artmıyor. Bu hat kirası da özellikle son yıl yüzde 243 arttı. 71 milyon olan yıllık kiramız 246'a milyona çıktı" dedi.
